Młode osoby coraz częściej sięgają po różnego rodzaju środki psychoaktywne – alarmują lekarze specjaliści z zakresu toksykologii. Substancje psychoaktywne to związki chemiczne, których przyjmowanie prowadzi do uzależnienia. Powodują zmiany osobowościowe a występujący po ich zażyciu odbiór świata jest nieprawdziwy. To tylko chwilowa ułuda, która może skutkować wieloletnimi groźnymi następstwami. Zapraszamy do lektury artykułu o najczęściej stosowanych środkach psychoaktywnych.
Dlaczego młodzież sięga po środki uzależniające?
Głównym powodem jest chęć przeżycia przyjemnych doznań, a także poszukiwanie możliwości wypełnienia wolnego czasu. Odurzanie jest również formą ucieczki od nudnej szkoły oraz codziennych obowiązków. Istotny czynnik skłaniający do sięgania po narkotyki stanowi typowa dla wieku dojrzewania kontestacja, chęć buntu, pokoleniowa solidarność oraz model zachowania spotykający się z aprobatą większości rówieśników. Niewątpliwe znaczący powód nadużywania środków narkotycznych, przy słabszej konstrukcji psychicznej współczesnego pokolenia nastolatków, stanowi „ucieczka” od własnych problemów związanych z dorastaniem, zaburzeniami emocjonalnymi, trudnościami z pokonywaniem codziennych problemów, rosnącej konkurencji w szkole i zawyżonych wymagań rodziców.
[ad name=”HTML”]
Najczęściej nadużywane substancje psychoaktywne
Marihuana i haszysz (substancja biologicznie czynna 9ΔTHC) preparaty uzyskiwane z konopi indyjskich.
Efekty działania: zaburzenia w sferze emocjonalnej i intelektualnej, uczucie odprężenia i spokoju, zmiana percepcji czasu i odległości, euforia czasami nadmierne uspokojenie, senność.
Objawy zatrucia: pobudzenie, zwiększona wrażliwość na bodźce, przekrwienie spojówek, zwężenie źrenic, tachykardia, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, światłowstręt, zaburzenia termoregulacji, halucynacje, psychozy, ataksja, oczopląs, senność, depresja ośrodka oddechowego.
Amfetamina i pochodne (np. metamfetamina, MDMA – ekstazy)
Efekty działania: dobre samopoczucie, ożywienie, optymizm, euforia, wzrost wydolności fizycznej, zmniejszenie łaknienia i potrzeby snu.
Objawy zatrucia: bezsenność, pobudzenie psychoruchowe, przyśpieszenie mowy, zaburzenie procesów myślowych, rozszerzenie źrenic, wzrost temperatury ciała, drżenia włókienkowe, częstoskurcz, wzrost ciśnienia tętniczego krwi. W najcięższych stanach nie obserwuje się fazy pobudzenia, szybko po zatruciu dochodzi do utraty przytomności, obniżenia ciśnienia tętniczego krwi, drgawek i zgonu. Bezpośrednią przyczyną śmierci jest porażenie czynności ośrodka oddechowego lub krwawienie wewnątrzczaszkowe.
Nowe substancje psychoaktywne tzw. „dopalacze” α-PVP (1-fenylo-2- (1-pirolidynylo) -1-pentanon) – grupa katynonów pirowalerynowych.
Efekty działania: silna stymulacja, euforia, empatia, niepokój, lęk, paranoja, agresja.
Objawy zatrucia: nadciśnienie tętnicze, częstoskurcz, pobudzenie, psychozy, halucynacje wzrokowe i/lub słuchowe, do zgonu dochodzi w wyniku niewydolności serca.
Syntetyczne kabainoidy „Spice” (np. K2, HU-210, JWH-018)
Efekty działania: euforia, uczucie zrelaksowania, zmiany percepcji zmysłów, zaburzenie poczucia czasu, przejściowe omamy, senność, zaburzenia pamięci krótkotrwałej, zmniejszenie aktywności psychoruchowej.
Objawy zatrucia: wzrost ciśnienia tętniczego krwi, zaburzenia rytmu serca, duszności, drgawki, zaburzenia snu, bóle i zawroty głowy, napady leku i paniki, omamy, psychozy z urojeniami, agresywne zachowania, depresje, zawał mięśnia sercowego, ostre uszkodzenia nerek, depresja układu oddechowego.
Związki halucynogenne – muskaryna, kwas ibotenowy, amid kwasu lizergowego (LSA), salwinoryna
Efekty działania: zrelaksowanie, odczucie lekkości, euforii, mistycyzmu, wzrost percepcji zmysłów.
Objawy zatrucia: zlewne poty, bełkotliwa mowa, gonitwa myśli, zaburzenia koncentracji, zawroty głowy, odczucie przytłaczającej depresji, dreszcze, nudności, wymioty, zwolnienie lub przyspieszenie pracy serca, ciężkie zaburzenia koordynacji powodujące upadki i urazy.
Niebezpieczeństwa związane ze stosowaniem substancji psychoaktywnych
- Substancje te wywierają toksyczne działania nie tylko na ośrodkowy układ nerwowy, ale również na układ sercowo-naczyniowy, oddechowy, przewód pokarmowy, nerki, wątrobę i mięśnie szkieletowe.
- Częste zażywanie wysokich dawek powoduje rozwój tolerancji, uzależnienie i w przypadku zmniejszenia dawki lub próby odstawienia – zespół abstynencyjny. Może również wywołać ciężkie zaburzenia psychiczne i neurologiczne.
- Skład jakościowy i ilościowy produktu sprzedawanego jako „narkotyk” czy „dopalacz” jest zmienny, co zwiększa ryzyko przedawkowania i działań toksycznych.
- W przypadku większości związków przede wszystkim „tzw. „dopalaczy” nie dysponujemy rzetelną wiedzą opartą na wynikach badań naukowych i obserwacjach klinicznych na temat ich właściwości farmakokinetycznych, spektrum działania farmakologicznego, toksyczności ostrej, toksyczności przewlekłej, interakcji z innymi substancjami odurzającymi czy lekami.
dr Barbara Potocka-Banaś Zakład Toksykologii Klinicznej i Sądowej, Katedra Medycyny Sądowej, Pomorski Uniwersytet Medyczny Szczecin.
Pisanie dla pisania. Takie rzeczy to do pamiętnika.